Impressie van de bijeenkomst van het Filosofisch Café Haarlem op 24 januari 2024
Op deze avond hield Michiel Korthals voor zo’n 90 aanwezigen een inleiding over zijn boek: Goed leven als aardbewoners. Filosofie van een leefbare planeet.
Michiel houdt een vlammend betoog voor een nieuwe houding ten opzichte van onze aarde. De aarde heeft ons niet nodig. Wij hebben de aarde nodig. Hij is zelf ook akkerbouwer en brengt nieuwe waarden in de praktijk. We zitten in een klimaatramp, de biodiversiteit neemt dramatisch af, de zeespiegel stijgt en binnen afzienbare tijd zullen veel klimaatvluchtelingen naar Europa komen.
Klimaat- en biodiversiteitsrampen
De huidige natuurrampen (opwarming, ontbossing, afname biodiversiteit, waterschaarste, luchtvervuiling) vragen om een grondige vernieuwing van de relatie mens-natuur. Daarom zal de landbouw zich aan moeten passen aan ecologische processen, niet omgekeerd.
Aarde is uniek
Zonder aarde en natuur is het leven ongezond, veel te heet en onleefbaar.
De bodem met mineralen is een belangrijke bron.
Bodem
Fauna zorgt door middel van mineralisatie van elementen tot nutriënten voor planten, helpt bij het bestrijden van ziekten en plagen, ook bovengronds en zorgt voor reiniging van water en bodem, zaadverspreiding. Zorgt voor nieuwe antibiotica en geeft informatie door en voorkomt droogte, ziekte. Wortels zoeken schimmelgeuren die ze bovengronds gebruiken om aanvallers af te schrikken.
Mythes van de Nederlandse landbouw
Nederland is tweede exporteur, maar niet tweede producent.
Nederland is geen dominante speler voor vlees en melk.
Nederlandse landbouw is zwaar gesubsidieerd door EU en Den Haag, burgers betalen mee. Opbrengsten gaan alleen naar de CEO’s.
Grootschalige ‘efficiënte’, intensieve landbouw zijn een ramp voor bodem, flora, fauna en gezondheid.
Goede waarden voor landbouw en voeding
Goed klimaat (milieu), veel biodiversiteit (natuur), mooi landschap, welzijn en rechten dieren, ecosystemen, respect voor veelzijdige boer, respect voor consument, bevorderen voedselvaardigheden.
Oude waarden
Mens: heer en meester van de aarde
Economie: winst
Dieren: machines
Bodem: lege bak
Natuur: leeghalen & luxe
Landbouw: alleen opbrengst telt
Voeding: door industrie laten maken
Aarde: bak met biljartballen
Zoeken naar tweede aarde
Nieuwe waarden, met ecologische rechtvaardigheid
Mens: medebewoner van de aarde
Economie: waarden, betekenis
Dieren: net als mensen
Bodem: voeding voor planten en dieren
Natuurprocessen: bouwstoffen
Landbouw: ecologie, regeneratief
Voeding: voedselvaardigheden
Aarde: regeneratief, niet extractie/mining
Aarde invlechten; aarde ontvlechten
Conclusie: naar ecologische begrenzingen en beschermengelen
Natuurlijke processen bevorderen (invlechten): ecosystemen, waterlopen leveren voedsel en bescherming tegen water
Volg begrenzingen van geografische gradiënten en hun overgangen: nat/droog, hoog/laag, open/begroeid, voedselarm/voedselrijk en zand/klei.
Kleinere rol ‘cultuurgrenzen’ zoals gegroeide, juridische regels stedelijk/landelijk gebied.
Voedselbossen / Herenboeren / strokencultuur / mengteelten / agroforestry
Margo van den Berg